ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Το ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ της ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

''Τα μικρά νησιά, ως ιδιαίτεραΕΥΠΑΘΗ οικοσυστήματα, επιδέχονται μόνον ήπια τεχνικά έργα και παρεμβάσεις, και το ίδιο ισχύει και για τα ενεργειακά έργα. Έτσι, ανέχονται μόνον ήπιο ενεργειακό σύστημα, το οποίο πρέπει να είναι πάντοτε τοπικό, χαμηλής ή μεσαίας τάσης, ή να συνίσταται στην εφαρμογή μεθόδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές του φυσικού περιβάλλοντος, όπως είναι η ηλιακή, αιολική κ.λπ. ενέργεια, τα φωτοβολταϊκά συστήματα κ.λπ. Σύμφωνα λοιπόν με τον ειδικότερο κανόνα, κατά τον οποίο η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να έχει ως όριο τη φέρουσα ικανότητα των μικρών νησιών, ήπιο και βιώσιμο ηλεκτρικό δίκτυο μικρής νήσου ΔΕΝμπορεί ποτέ να είναι μείζον δίκτυο υψηλής τάσης, γιατί ένα τέτοιο δίκτυο αντιστρατεύεται και βλάπτει τη βιωσιμότητα του νησιού ως ιδιαιτέρου και αυτοτελούς οικοσυστήματος, ενθαρρύνοντας την υπέρμετρη τουριστική και οικιστική ανάπτυξή του''.
Η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα (τάχα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των νησιών) ήταν ο αρχικός σχεδιασμός της ΔΕΗ τη δεκαετία του 1990, αλλά μετά από τις έντονες αντιδράσεις των νησιωτικών κοινωνιών που προσέφυγαν στο ΣτΕ αυτή η σκέψη για τη διασύνδεση εγκαταλείφθηκε.
Τα τελευταία χρόνια επανέρχεται το θέμα της διασύνδεσης με αντίστροφη όμως πορεία, όπου πλέον προτάσσεται, φανερά και απροσχημάτιστα, η μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από τα νησιά προς την ηπειρωτική χώρα. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα προέρχεται από δεκάδες αιολικά πάρκα που θα εγκατασταθούν μαζικά σε ολόκληρη της νησιωτική επικράτεια. Ο προτεινόμενος αριθμός ανεμογεννητριών ανά νησί προβληματίζει: 111 α/γ στη Σκύρο, 85 στη Σέριφο, 2.561 στην Εύβοια, κ.τ.λ. (Δείτε αναλυτικό χάρτη στο τέλος του κειμένου)
Χιλιάδες υπερμεγέθεις ανεμογεννήτριες στο νησιωτικό χώρο με τις συνεπακόλουθες όμως καταστροφικές για το φυσικό τοπίο και τον τουρισμό συνέπειες από την βίαιη αυτή εκβιομηχάνιση Κάθε νησί κι ένα εργοστάσιο παραγωγής αιολικής ενέργειας για εξαγωγή στην ηπειρωτική χώρα. Στόχος, λοιπόν, της διασύνδεσης σήμερα δεν είναι η αυτάρκεια κάθε νησιού, αλλά η μετατροπή του σε τόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τα αιολικά πάρκα. Ο μόνος ωφελημένος από αυτή την εξέλιξη θα είναι τα καρτέλ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που κερδίζουν από την παχυλή επιδότηση στην κατασκευή και την πώληση της ενέργειας, ενώ σίγουρα χαμένος θα είναι οΝΤΌΠΙΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΌΣ που όχι μόνο θα πληρώνει πανάκριβους λογαριασμούς ρεύματος αλλά και θα δει τον τόπο του να χάνει σε ΕΛΚΥΣΤΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΉΡΑ
Παρά τις παλαιότερες αντίθετες αποφάσεις του ΣτΕ, το οποίο είχε κρίνει ότι η ένταξη των μικρών νησιών στο μείζον δίκτυο υψηλής τάσης είναι αντίθετη στη φέρουσα ικανότητα των νησιών αυτών, γιατί δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη διατάραξη του εύθραυστου οικοσυστήματος αλλά και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντός τους, παρατηρούμε σήμερα ένα πισωγύρισμα, όπου τα όρια κάθε νησιού αγνοούνται μπροστά στη βεβιασμένη ανάγκη παραγωγής, δήθεν καθαρής ενέργειας.

Αναρωτήθηκε άραγε κανείς πού οδηγούνται τα νησιά με τέτοια τεράστια για το μέγεθός τους έργα; Τι επιπτώσεις θα έχει στα ευαίσθητα νησιωτικά οικοσυστήματα η εγκατάσταση βιομηχανικών αιολικών πάρκων, τα οποία για να αναπτυχθούν και εγκατασταθούν προϋποθέτουν την ύπαρξη της πολυπόθητης διασύνδεσης;

Οι ιδιαιτερότητες των νησιών, (όσες έχουν απομείνει) είτε είναι φυσιογνωμικές είτε πολιτισμικές, έχουν ένα κοινό γνώρισμα, μια προϋπόθεση: Το μέτρο και τους περιορισμούς που επιβάλλουν τα όρια των πόρων, όπως γης, νερού, υλικών, ενέργειας… Από την κλίμακα των οποίων καθορίζεται η ταυτότητά τους, η δε παραβίασή τους συνεπάγεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ισοπέδωση.

Την καταστρατήγηση των ορίων της φέρουσας ικανότητας και τη συνεπαγόμενη αποδιάρθρωση του νησιωτικού μικροκόσμου ακολουθεί και η άμεση αλλοίωση των πολιτιστικών χαρακτηριστικών και του παραδοσιακού μοναδικού περιβάλλοντος των «χειροποίητων νησιών». Τα νησιά του Αιγαίου δεν είναι μόνον ευπαθή οικοσυστήματα αλλά και ΕΣΤΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΛΩΝ ΧΙΛΙΕΤΙΩΝ ΜΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
Οι επιπτώσεις από την κατασκευή αιολικών πάρκων σε άλλες περιοχές είναι ήδη ορατές:
- Διανοίξεις δρόμων, δίκτυα και ΥΣ, στις τελευταίες ερημικές τοποθεσίες
- αποψίλωση βουνών και λόφων
- εξαφάνιση ενδιαιτημάτων μικρών ζώων
- θόρυβος και συνεχής κίνηση πτερυγίων εκεί που έπρεπε να βασιλεύει η σιωπή
Τα γιγάντια αιολικά πάρκα δεν μπορούν να ενταχθούν στο ήπιο και μικρής κλίμακας νησιωτικό τοπίο. Το ασύμβατο μέγεθός τους θα επισκιάσει όλα τα πολύτιμα στοιχεία του φυσικού και πολιτιστικού χώρου τους. Αν προσθέσουμε τις επεμβάσεις για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων τότε μιλάμε για πλήρη αλλοίωση της φυσιογνωμίας των νησιών.
Όμως η αρνητική επίδραση της διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα πάει πιο βαθιά. Καλλιεργείται η ψευδής εντύπωση της άφθονης ενέργειας που έρχεται από μακριά και συνοδεύεται από την ανεξέλεγκτη χρήση και την αλόγιστη δόμηση. Ακολουθεί η παραμόρφωση του τοπίου από τη δημιουργία παράνομων οικοδομικών συγκροτημάτων, οικισμών κλπ. με άμεσο αποτέλεσμα τη δραματική υποβάθμιση των νησιών και τον συνακόλουθο οικονομικό μαρασμό τους που μόνο στον ποιοτικό τουρισμό και στις εναλλακτικές μορφές του, στις μικρές βιολογικές καλλιέργειες, θα μπορούσαν να στηριχθούν για να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα.
Όσο για το «επιχείρημα» της αντικατάστασης των ρυπογόνων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ στα νησιά με ηλεκτρικό ρεύμα που θα εισαχθεί από το ηπειρωτικό σύστημα, έτσι ώστε να καθίσταται αναγκαία η διασύνδεση, είναι ένα πρόσχημα αλλά και ένα «δόλωμα» που πρέπει να το σκεφθούν πολύ καλά οι νησιώτικες κοινωνίες.
Και μόνον το τερατώδες κόστος της εγκατάστασης του καλωδίου της διασύνδεσης, που ξεπερνά κατά τους υπολογισμούς της ίδιας της ΔΕΗ ή της ΔΕΣΜΗΕ τα 700.000.000 ευρώ, και μάλιστα σε καιρούς τέτοιας οικονομικής δυσπραγίας, θα έπρεπε να κάνει όλους τους νησιώτες πολύ προσεκτικούς, μπροστά στο επιχείρημα ότι «η διασύνδεση γίνεται για να έχουν τα νησιά καθαρό ρεύμα και για να απαλλαγούν από τους ρυπογόνους πετρελαιοβόρους σταθμούς της ΔΕΗ». Ας αφήσουμε βέβαια κατά μέρος το ότι τα κεφάλαια για τη διασύνδεση θα είναι από δημόσιους πόρους, ενώ τα κέρδη από τη λειτουργία των άγρια επιδοτούμενων αιολικών πάρκων ασφαλώς ιδιωτικά.
Η επί δεκαετίες πλήρης αδιαφορία της ΔΕΗ αλλά και του κεντρικού κράτους για τη ρύπανση που προξενούν οι σταθμοί αυτοί στα νησιά, καταδεικνύει με σαφήνεια ότι μόνον την αντιμετώπιση της ρύπανσης αυτής δεν σκέφτοναι εκείνοι που αποφάσισαν για την πραγματοποίηση της περιβόητης διασύνδεσης. Άλλωστε οι τρόποι για τη μείωση της ρύπανσης είναι διαθέσιμοι σήμερα με απείρως μικρότερα απαιτούμενα κεφάλαια.
Ο στόχος είναι φανερός και απροσχημάτιστος πλέον.
Η διασύνδεση γίνεται μόνον και μόνον για τη γιγάντωση των αιολικών πάρκων στα νησιά του Αιγαίου. Οι νέοι σχεδιασμοί δεν περιγράφουν πλέον απλά αιολικά πάρκα αλλά «συγκροτήματα» αιολικών πάρκων και μάλιστα με την χωροθέτηση τους εντελώς ανεξέλεγκτη, λόγω «υψίστου εθνικού συμφέροντος». Αν οι πυλώνες ήταν ανεπιθύμητοι τα επικείμενα συγκροτήματα αιολικών πάρκων θα είναι η νέα πραγματικότητα των νησιών με πολλαπλάσιες αρνητικές επιπτώσεις στις νησιώτικες κοινωνίες.
Και είναι, σήμερα, παγκοσμίως αποδεκτό ότι τουριστική αξιοποίηση, εναλλακτική ή μή, είναι ασύμβατη με τα συγκροτήματα αιολικών πάρκων. Πολύ περισσότερο για νησιά με το εύθραυστο τοπίο και την ευαίσθητη βιοποικιλότητα των μικρών ελληνικών νησιών.
Και τέλος θέλουμε να τονίσουμε ότι η σημερινή αλλά και η στο πολύ εγγύς μέλλον αναπτυσσόμενη τεχνολογία στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι σε θέση να δώσει ικανοποιητικές, καθαρές και φιλικές λύσεις στα νησιά του Αιγαίου. Εκείνο όμως που απαιτείται είναι ο σχεδιασμός με βάση τις αρχές της φέρουσας ικανότητας του κάθε νησιού, της διασποράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και της εξοικονόμησης στην κατανάλωσή της.
ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ