ΑΡΧΑΙΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

ΚΑΣΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ
Όταν οι Αλγερινοί πειραταί ερήμωναν τα νησιά και τα παράλια της Μεσογείου,μεταξύ άλλων επέδραμαν και κατά της Κάσου,την ελεηλάτησαν,απήγαγον σκλάβους τους κατοίκους της,και μόνον ένα μέρος κατώρθωσε να καταφύγη σε μέρη προστατευμένα από τις πειρατικές επιδρομές,για να περιμένουν καλλίτερους καιρούς νε γυρίσουν στο αγαπημένο των νησάκι.Σ' αυτήν την εποχήν που κανείς δεν κατοικούσε πλέον εκεί,έφθασαν ταξειδεύοντες με το καϊκι των πεντ' εξ ναυτικοί μεταξύ των οποίων κ' ένας αρβανίτης.Άραξαν εκεί κι' απεφάσισαν να εγκατασταθούν οριστικά στην Κάσο.Επειδή όμως δεν είχαν απόφασιν να καλογηρεύσουν εκεί,αλλά να δημιουργήσουν αποικισμόν και ναφήσουν απογόνους,ευρέθησαν κι' αυτοί στη θέσι που βρέθησαν άλλοτε οι πρώτοι κάτοικοι της Ρώμης.Των έλειπαν κι' αυτών οι γυναίκες.Οι πρώτοι Ρωμαίοι επέτυχαν τέτοιες δι' απάτης.Οι νέοι άποικοι της Κάσου ήθελαν να βρούν τέτοιες ζητώντας και πέρνοντας.Εκάθισαν λοιπόν εις συμβούλιον κι εσυσκέπτοντο ποιές νησώτισσες θάσαν οι καλλίτερες για γυναίκες.Για πιό κοντά και ποιό γρήγορα η πρώτη πρότασις ήταν να ζητηθούν αι σύζυγοι από την Κάρπαθον.-Όχι,αντέταξεν ένας απ' αυτούς.Οι Καρπαθιές είναι κακές και δεν γηρνούν μ΄έναν άνδρα!-Να πάμεν εις την Ρόδο;Ούτ' εκεί,εναντιώθη ένας άλλος.Εκεί οι γυναίκες ξυρίζουνται με το μπρισίμι.Γυαλλίζει στην αρχή κ΄ύστερα το προσωπό των γίνεται σαν ψωμί.-Δεν ζητάμε από Χάλκη;-Απ' τη Χάλκη;Μα κεί σαν αρριβάρωμεν,εμείς θα πάμε τίμια και ύσυχα να ζητήσουμε γυναίκες,μ' αυτοί θα μας παρεξηγήσουσι,κι' όπως είναι παλληκαράδες θα μας ξεπροβοδίσουν με τις μαγγουριές.-Να τραβήξωμε στη Σύμη;-Άϊ! Άϊ!Οι Συμιανοί κι' οι Συμιακές πααίνουν στην ταβέρνα,μαζεύονται εκεί,πίνουν και μεθυούν,σβηούν τα φώτα κι' όποιος εύρη κι' όποιαν εύρη!Τα μελτέμια ήσαν εμπόδιον για να σκεφθούν να τραβήξουν παραπάνω.Έτσι απεφάσισαν να καταφύγουν εις την Κρήτη.Εκεί υπήρχε τότε φοβερή σιτοδεία,πείνα γερή.Όταν οι Κρητικοί κ' οι Κρητικές είδαν καϊκι νάρχεται κατέβηκαν όλοι στο γιαλό αρωτώντες τι ήταν το φορτίο του.-Πράμα(=τίποτε),απήντησαν οι πέντε μελλόγαμβροι,στολισμένοι με όλα των τα καλά για την καλλίτερη εμφάνισι.-Και τι' ναιν οι σκοποί σας;Των εδηλώθη ο σκοπός,ευρέθη καθαρώς ειρηνικός και επετράπη η αποβίβασις.Προ του δοθή απάντησις εις την αίτησιν των επισκεπτών,οι Κρητικές εθεώρησαν καλόν να μάθουν στην αρχή ποιά ήταν η δουλειά των.-Γκεμιζήδες ήμαστε,απήντησαν εκείνοι.-Αλλού πάτε,γυρέψετε.Εμείς δεν πέρνομεν γκεμιζήδες.Εμείς θέλομε τον καλό μας κάθε ώρα στην αγκαλιά μας.'Οχι κάθε έξη μήνες και πάλι να δούμε.Απογοητευθέντες κι απ' εκεί απήραν δια Σαντορίνην αλλά τα ίδια μελτέμια τους επανέφεραν εις Κρήτην.Οι Κρητικοί όταν τους είδαν να ξαναγυρνούν πες τους ελυπήθησαν,πες δεν ξεύρομεν γιατί,έκεμαν την πρότασιν,αν ήσαν διατεθειμένοι να νυμφευθούν τις χαμπεσίνες των,αραπίνες φερμένες από την Αίγυπτο.Εν τη απελπισία των,ίσως και τη ανυπομονησία των νάβρουν γυναίκες όπως-όπως,οι γαμβροί εδέχθησαν την προσφοράν.Αλλ' η προσφορά δεν ήτο άνευ όρων.Οι Κρητικές απήτησαν να υπογραφή συμβόλαιον εις το οποίον θα κατεχωρίζοντο οι εξής δρακόντειοι όροι:<<η παντρεύει πουγγί.η κρατή τησ γυναίκα το να χωρίσ την άρχη.η κόρη ρωτά>>.Το συμβόλαιον υπεγράφη,οι γάμοι ετελέσθησαν και τα πέντε ζεύγη,γκεμιζήδες και χαμπεσίνες,υπό την προπομπήν των Κρητικών,επεβιβάσθησαν και απήλθον δια την διαιώνισιν του ανθρωπίνου γένους επί της ερήμου Κάσου.Εις την Κάσον,το κάθε ζεύγος ίδρυσεν και από έναν οικισμόν,και έτσι σήμμερον έχομεν έξη χωριά μεταξύ των οποίων και τον οικισμόν του Αρβανίτη γκεμιζή,το Αρβανιτοχώριν.Εις τον αποικισμόν αυτόν η γυναίκα ήρχε,η γυναίκα εκρατούσε το πουγγί,η γυναίκα επάντρευε την κόρην της χωρίς να ρωτά.Οι γυναίκες αυτές έγιναν οι καλλίτερες γυναίκες που μπορεί ο νούς να φαντασθή.Εδιορθώθησαν οι καιροί κι' εγύρισαν στη Κάσο,όσοι Κασιώτες κι όσες Κασιώτισσες επέζησαν,όσοι ημπόρεσαν να ξαναγυρίσουν.Οι γυναίκες εις τας οποίας άρεσαν τα προνόμια αυτά των χαμπισίδων,γιατί τες συνέφεραν,τα πήραν και μαζύ μ΄αυτά και πολλά των φυσικά.Οι άνδρες θέλοντας και μη υπεβλήθησαν εις την επιρροήν των γυναικών των,κατ' επέκτασιν του Κρητικού συμβολαίου,κι από τότε στην Κάσο,η γυναίκα άρχει,η γυναίκα κρατεί το πουγγί,η γυναίκα παντεύει την κόρη της χωρίς να ρωτά.Είναι καθαρή όσο δεν χωρεί,οικονόμος όσο φαντασθής.Αν της πάρεις τα προνόμια αυτά ειμπορεί να παθάνη, γιατί ποτέ δεν τα αποξενώνεται με ευχαρίστησιν της.Αλλά δεν της τα πέρνουν και το Κασιώτικο σπίτι είναι πάντε καθαρό,βασιλεύει η τάξις και η οικονομία.Έστω και αν, η μάλλον διότι,η γυναίκα άρχει,η γυναίκα κρατεί το πουγγί, η γυναίκα παντρεύει την κόρην της χωρίς να ρωτά.Εξ αφηγήσεως γέροντος ΚασίουΔωσεκανησιακό Ημερολόγιο 1924Αλεξάνδρεια-Αίγυπτος